İHRACATA YÖNELİK DEVLET DESTEKLERİ
Devlet destekleri, ihracatın başarısında kritik bir role sahiptir. Hatta, bu destekler olmadan ihracatta başarılı olmak oldukça güçtür. İhracat sürecinde üç ana maliyet unsuru bulunmaktadır: ürün, lojistik ve reklam maliyetleri. Bu maliyetlerin hafifletilmesi için teşviklerden yararlanılabilen bir sistem mevcuttur.
DEVLET HANGİ FAALİYETLERİ DESTEKLER?
Devletin her alanı destekleme gibi bir durumu yoktur. Desteklediği faaliyetler şunlardır:
- Doğrudan yatırım
- İstihdam
- AR-GE ve İnovasyon
- İhracat
EN TEMEL İHRACAT DESTEKLERİ
- Pazar araştırma gezisi desteği
- Pazara giriş belgeleri desteği
- Yurtdışı birim desteği
- Yurtdışı reklam, tanıtım ve pazarlama desteği
- Yurtdışı marka tescil desteği
- Tasarım desteği
1. PAZAR ARAŞTIRMA GEZİSİ DESTEĞİ
Pazar araştırma gezisi destek oranı %70’ dir. Yıllık 50 bin $ limiti vardır ve gezi başına 5 bin $’ a kadar destekleniyor. Bu şu demek: 7 bin $’ lık bir harcamanın %70’ i olan 4 bin 900 $’ı geri alınabiliyor fakat 10 bin $’ lık bir harcamada da en fazla 5 bin $ alınabiliyor.
Ayrıca bu destek kapsamında 10 tane gezi yapma hakkı vardır ve 1 tane yurtdışı pazar araştırması gezisi en fazla 3 ülkeyi kapsayabiliyor. Yani, bir takvim yılı içerisinde 30 tane ülkeye devlet destekleri ile gidilebiliyor. Bu pazar araştırma gezilerine en fazla 2 personel götürülebilir.
Ulaşım, konaklama ve şoförlü araç kiralama gibi masraflar da %70 oranında karşılanıyor. Araç kiralama giderlerinin günlük 50 $, konaklama giderlerinin ise günlük 150 $ limiti vardır.
2. PAZARA GİRİŞ BELGELERİ DESTEĞİ
Pazara giriş belgeleri desteği, %50 oranında verilen bir destektir. Yıllık 250 bin $ limiti vardır. Örneğin, Rusya’ ya bir ticaret yapmak için EAC (Gümrük Dolaşım Belgesi) alınması gerekiyor. Bu belgenin %50’ sini devlet geri veriyor. Helal sertifikası, ISO Belgesi gibi birçok değişik belge ve sertifikalar için harcamaların %50’ si devletten alınabiliyor. Bu destek, test/analiz raporu almak için gereken masraflar için de geçerlidir. Ticaret Bakanlığı’ nın sitesinden desteklenen belgelere ulaşılabilir.
3. YURTDIŞI BİRİM, MARKA VE TANITIM DESTEKLERİ
Kira desteğidir. Yurtdışında ofis açabilmek için illa 10 kişinin bir araya gelmesine gerek yoktur, tek bir kişi ile de yapılabilir. Devlet, bu masraflar için %40 ila 50 arasında bir destek sağlar. Mağaza için (sınai- ticari bir şirket ise yani kapasite raporu varsa) bu destek 120 bin $’ dir. Ticari şirketler için limitler biraz daha düşüktür (100 bin $). Ofis, depo, reyon ve kiosk için ise bu destek sınai-ticari şirketler için 100 bin $ iken, ticari şirketler için 75 bin $’ dır.
Bu destekler, yıllık desteklerdir yani yıllık birim başınadır. Örneğin, yıllık 25 birime kadar bir destek var ve diyelim ki 200 bin $ ‘a İngiltere’de yıllık bir depo kiralandı. Bu depo masrafının %50’sini yani 100 bin $’ ı devletten alınabilir.
Ticaret Bakanlığı’ nın yayınlamış olduğu hedef ve öncelikli ülkeler vardır. Örneğin; Suudi Arabistan, Rusya, Amerika, Fransa gibi birçok ülke… Bu ülkelerde açılan birimler için, destek %10 oranında artar. %50 olan oran %60’ a, %40 olan oran da %50’ye çıkar ve bu destekler birim başına desteklerdir. Yani bu destekler, 25 birim ise 100 bin $’ da (25×100 bin $) 2 buçuk milyon $ olarak düşünülebilir.
Devlet, yurtdışında “mortgage” yöntemiyle satın alınan ofis, depo ve mağazaların kredi ana parasının yarısını da ödüyor.
Mortgage ile yurtdışında bir şey alınacağı zaman, vadesi 4 yıl yapılmaya çalışılabilir çünkü bu desteklerin süresi 4 yıldır. 4 yıl vadeli mortgage yönetimiyle bir ofis, depo alınmak isteniyorsa ana paranın yarısını hatta hedef öncelikli ülkelerde ise %60’ ını alma şansı vardır. Eğer 4’ üncü, 5’ inci, 6’ ncı bölge denilen (bu Ticaret Bakanlığı’ nın bir ayrımıdır) bölgelerde kurulu bir şirket ise %20 daha ilave destek alınıyor. Yani %80’ e kadar ulaşan bir birim kira desteği olabiliyor.
4. BİRİM MARKA VE TANITIM DESTEKLERİ
• Birim Marka Destekleri
İhracat yaparken verilen Facebook, Google AdWords, YouTube reklamları, yapılan e-ticaret online satış siteleri, Rusça, İngilizce, Arapça gibi yabancı dillerde hazırlanan web siteleri, vb. için Ticimax, T-Soft gibi çeşitli şirketlerden hizmetler alınıyor ve bu alınan hizmet masraflarının da %60’ ı devletten geri alınabiliyor.
Örneğin; bir tekstil firmasının fotoğraf çektirmesi gerekiyor. Bu fotoğrafları çektirirken, faturasını fotoğraf çekim bedeli olarak kestirirse onun %60 ‘ını alamaz çünkü öyle bir tanıtım desteği yoktur. Fakat bu çekimi, dijital kataloğun içine veya web sitesinin içine faturada yedirirse, onunla ilgili başvuru yapıp %60’ ını alma şansı olur.
• Tanıtım Destekleri
Eğer desteklenen bir yurtdışı birimi varsa, o ülke için 150 bin $’ lık bir reklam desteği oluyor. Geri kalan bütün ülkeler için yine 150 bin $ desteği vardır. Yani destek 300 bin $’ a çıkıyor.
Diyelim ki; bir firmanın 3 ülkede (İngiltere, Suudi Arabistan ve Amerika’da) birimi var. O zaman Suudi Arabistan’ da 150 bin $, İngiltere’ de 150 bin $ ve Amerika’ da da 150 bin $ reklam desteği olacaktır. Dünyanın geri kalan bütün ülkelerinde de yine 150 bin $ desteği olmuş olacaktır.
5. YURTDIŞI MARKA TESCİL DESTEĞİ
Yurtdışı marka tescil giderleri %50 oranında desteklenir. Yıllık 50 bin $ limiti vardır ve destek süresi 4 yıldır. Hedef ve öncelikli ülkelerde %10, 4., 5., ve 6. bölgelerde ise %20 ilave destek alınıyor.
Yurtdışı reklam desteğinin bir ön şartı vardır. Bu ön şart, Türkiye’de tescilli bir markaya sahip olunmasıdır. Türkiye’de tescilli bir marka yoksa teşvikler yolunda atılması gereken ilk adım, markayı yurt içinde tescil ettirmek olacaktır. Yurt içi marka tescilini yaptırdıktan sonra, hedef ülkelerde yurt dışı marka tescil başvurusunu yapmış olmamız gerekiyor. Yalnızca başvurusu yeterlidir.
Örneğin, yurt içinde tescilli bir marka var ve Suudi Arabistan’ da da marka tescil başvurusunda bulundu. Artık Suudi Arabistan’ a yapılan reklamlar için devletin reklam tanıtım desteklerine başvuru yapabilir. Suudi Arabistan’ daki marka tescil için yapılan harcamanın da %60’ ı (normalde %50’ dir) geri alınıyor. Çünkü Suudi Arabistan, hedef öncelikli ülkeler arasındadır. Yani marka tescili için yapılan masraflar da geri alınabiliyor.
6. TASARIM VE ÜRÜN PROJE DESTEĞİ
Tasarım desteği, daha çok tekstilci firmalar içindir. Eğer bir firma tekstil firması ise, tasarım projeleri varsa ve bu projeler ihracat ile ilintili ise bu destekten yararlanabilir. Devlet, projenin süresi boyunca istihdam edilen tasarımcı, modelist ve mühendislerin brüt maaşlarının yarısını 1 milyon $’ a kadar verebiliyor. Alınmış olan SLS makinesinden değişik alet edavatlara kadar da 250 bin $ kadar destek veriyor.
Aynı zamanda seyahat ve web sitesi desteği de vardır. Bu destek de 150 bin $’ a kadar karşılanır. Bu destek için projenin gerçekten inovatif bir proje olması, ihracat ile ilintili olması, hedeflerin çok net bir şekilde belirlenmiş olması ve tabi projenin bakanlık tarafından kabul edilmesi gerekiyor.
“Teşvikler veriliyor mu, verilmesi ne kadar sürüyor?”
En çok sorulan sorulardan biri de “Bu teşvikler veriliyor mu?” dur. Devletin verdiği teşviklerden bazıları aşağıdaki maddelerde belirtilmiştir.
• Ticaret Bakanlığı’nca 2018’ de Turquality ve birim, tanıtım destekleri için 950 milyon TL ödendi.
• 2017 yılında KOSGEB genel programı için 276 milyon TL ödendi.
• 2017 yılında KOSGEB girişimcilik desteği için 443 milyon TL ödendi.
• 2017 yılında KOSGEB toplamda 1.692 milyon TL tutarında destek sağladı ve bu desteklerden toplamda 347 binin üstünde işletme yararlandı.
“Peki bu destekler ne kadar sonra geri ödeniyor?”
Bu süre, ihracatçı birliğine ve kaç ay için bir harcama yapıldığına göre değişir. Fakat ortalama 4 ay diyebiliriz. Örneğin, Facebook reklamları ile ilgili 6 ay geriye dönük bir destek başvurusu yapılırsa ve destek başvurusu yapılan ihracatçı birliği yoğun bir birlikse o zaman bu süre 6 ayı bulabilir.
Yukarıda bahsedilenler kafanızı karıştırıp, sizi korkutmasın. Hem ihracata yönelik devlet teşvikleri hem de diğer devlet destekleri konusunda, üreticilerin en çok dikkat etmesi gereken husus uygulama esaslarıdır. Bu uygulama esaslarında yapılacak veya yapılan hatalar, firmanızın alacağı destek limitinin değişmesine ya da yazılan projenin kabul görmemesi gibi sorunlar olarak karşınıza çıkar. Eğer devlet destekleri konusunda projenizi yazacak veya takip edecek bilgi ve tecrübe birikimine sahip olan bir personele sahip değilseniz, bu konuda uzman ekibimizden ihracat destek hizmeti ve destek alabilirsiniz.
BM Dış Ticaret Danışmanlık ve Proje Geliştirme olarak yaklaşık on yıllık bilgi birikimimiz ve deneyimli danışmanlarımız ile siz değerli firmalarımızın tüm ihracat süreçlerinde yanınızdayız. İhracat danışmanlık hizmetimizi üç aşamalı olarak sunmaktayız. Bunlar; satış ve pazarlama danışmanlığı, dijital pazarlama danışmanlığı ve devlet destekleri danışmanlığıdır.
İhracat pazarlamasının yalnızca satış ve pazarlamadan ibaret olmadığı belirtmek isteriz. Bu sebeple tüm satış-pazarlama faaliyetlerini destekleyen devlet teşvikleri ve KOSGEB hibeleri konularında hizmet almak istiyorsanız, bizlere ulaşabilirsiniz.
